Δευτέρα, Δεκεμβρίου 11, 2017

ΑΙΟΛΙΚΑ ΠΑΡΚΑ: Παραπομπή στο ευρωπαϊκό δικαστήριο Μη σύννομη με την ευρωπαϊκή περιβαλλοντική νομοθεσία η αδειοδότηση και ο σχεδιασμός των αιολικών πάρκων σε όλη τη χώρα





Μη σύννομη με την ευρωπαϊκή περιβαλλοντική νομοθεσία η αδειοδότηση και ο σχεδιασμός των αιολικών πάρκων σε όλη τη χώρα

Εποχή 10/12/2017


Στις αρχές Δεκεμβρίου ο επίτροπος Περιβάλλοντος και Θαλασσίων Υποθέσεων της ΕΕ, Καρμένου Βέλα, ανακοίνωσε την παραπομπή της Ελλάδας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο «λόγω μη συμμόρφωσης με την ισχύουσα νομοθεσία της ΕΕ σε ό, τι αφορά το σχεδιασμό και την έκδοση αδειών κατασκευής αιολικών πάρκων σε ολόκληρη τη χώρα», απαντώντας σε ερώτηση του ευρωβουλευτή Ν. Μαριά σχετικά με την περιβαλλοντική καταστροφή στην περιοχή της Νότιας  Καρυστίας στη νότια Εύβοια, λόγω της κατασκευής 42 αιολικών πάρκων ισχύος 700MW, ως επί τω πλείστο εντός περιοχών Natura. Η παραπομπή της χώρας οφείλεται πιο συγκεκριμένα στη μη συμμόρφωσή της με τις διατάξεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας, που απαιτούν την εκπόνηση μελετών περιβαλλοντικών επιπτώσεων όλων των πτυχών του σχεδιαζόμενου έργου, συνδυαστικά και με άλλα έργα στην προστατευόμενη περιοχή.
Η περιοχή της Νότιας Καρυστίας έχει οριστεί από το χωροταξικό σχεδιασμό για τις ΑΠΕ ως περιοχή αιολικής προτεραιότητας. Ως περιοχή δηλαδή που διαθέτει συγκριτικά πλεονεκτήματα για την εγκατάσταση αιολικών σταθμών, ενώ ταυτόχρονα προσφέρεται από απόψεως επίτευξης των χωροταξικών στόχων. Η συγκεκριμένη περιοχή, όμως, έχει ενταχθεί και στο δίκτυο περιοχών Natura, με αποτέλεσμα η συντριπτική πλειοψηφία των ανεμογεννητριών να βρίσκεται μέσα στα όρια της προστατευόμενης περιοχής, ακόμα και εντός της ζώνης απολύτου προστασίας, με προφανείς περιβαλλοντικούς κινδύνους.


         Επενδυτικό ενδιαφέρον…


Η εγγύτητα της περιοχής στο λεκανοπέδιο της Αττικής έχει προσελκύσει αρκετούς επενδυτές, με το μέγεθος των επενδύσεων να είναι αναντίστοιχο του μεγέθους της περιοχής, καθώς τα 700MW ισχύος των χωροθετημένων πάρκων που βρίσκονται σε διάφορα στάδια αδειοδότησης ή κατασκευής, θα καλύπτουν το μεγαλύτερο ποσοστό της αιολικής ενέργειας του ελληνικού ενεργειακού μείγματος. Τα τρία μεγαλύτερα συγκροτήματα αιολικών πάρκων ανήκουν στις εταιρείες ENEL, ΤΕΡΝΑ και RF- ENERGY. Ενδεικτικό του επενδυτικού ενδιαφέροντος είναι το γεγονός ότι ο ιταλός πρωθυπουργός Πάολο Τζεντιλόνι, κατά την επίσκεψή του στα μέσα Σεπτεμβρίου στην Ελλάδα, αναφέρθηκε στην κατασκευή των συγκεκριμένων αιολικών πάρκων, ως παράδειγμα ιταλικών επενδύσεων στη χώρα, μαζί με τον ΟΣΕ.
Το έργο την ELEN έχει προς το παρόν παγώσει μετά την προσωρινή διαταγή του ΣτΕ (διακοπή εργασιών κατασκευής 8 αιολικών σταθμών), ώστε να αποφευχθεί άμεση και ανεπανόρθωτη βλάβη στα προστατευόμενα συστατικά στοιχεία της περιοχής. Πλέον, αναμένεται η οριστική απόφαση της εκδίκασης της προσφυγής κατά του υπουργείου Ενέργειας και Περιβάλλοντος με αίτημα την ακύρωση των Αποφάσεων Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) για τους συγκεκριμένους αιολικούς σταθμούς.
Εξάλλου, το έργο της ΤΕΡΝΑ έχει απασχολήσει το 2014 την επικαιρότητα με αποκαλύψεις της εφημερίδας «Η Αυγή» και κοινοβουλευτικές παρεμβάσεις του τότε βουλευτή Ευβοίας, Βαγγέλη Αποστόλου, όταν ο κ. Ν. Μηταράκης, ως υφυπουργός Ανάπτυξης της σε αποδρομή κυβέρνησης Σαμαρά, είχε εκταμιεύσει προκαταβολές με βάση τον επενδυτικό νόμο, παρά την ενημέρωση του δασαρχείου Αλιβερίου για μη κατάθεση των απαιτούμενων δικαιολογητικών από την εταιρεία. Ο Ν. Μηταράκης είχε, το 2016, κριθεί για το συγκεκριμένο ζήτημα ποινικά ελέγξιμος από τον εισαγγελέα Διαφθοράς.


…με βαρύ τίμημα


Οι κάτοικοι της περιοχής, μέσω του Συλλόγου για την Προστασία Περιβάλλοντος Ν. Καρυστίας (ΣΠΠΕΝΚ), ο οποίος κατέθεσε και την προσφυγή στο ΣτΕ για την ακύρωση των ΑΕΠΟ του αιολικό πάρκο της ELEN, ανησυχούν για τις επιπτώσεις των επενδύσεων στο περιβάλλον, αλλά και στην ποιότητα ζωής τους. Εκτιμούν ότι οι συνέπειες θα είναι μεγάλες τόσο στον τουρισμό, όσο και στον πρωτογενή τομέα, ενώ οι περιβαλλοντικές συνέπειες είναι ήδη ορατές στο όρος της Όχης, που δέχεται και τον κύριο όγκο των ανεμογεννητριών στην κορυφογραμμή της. Ήδη το ανάγλυφο του βουνού έχει κατακερματιστεί από τους δρόμους που έχουν ανοίξει οι εταιρείες, όχι μόνο για την κάλυψη των αναγκών των έργων, αλλά και για την επικοινωνία των πάρκων. Συνολικά υπολογίζουν ότι το βουνό θα χαραχθεί από περίπου 150 χλμ. δρόμων, οι οποίοι σε πολλές περιπτώσεις έχουν μεγαλύτερο πλάτος απ’ ο,τι ορίζουν οι μελέτες και οι άδειες, σύμφωνα με καταγγελίες του δασαρχείου Αλιβερίου. Φόβοι υπάρχουν και για την υδρολογική ισορροπία υπόγειων και επιφανειακών υδάτων, καθώς κοντά σε περιοχές εγκατάστασης ανεμογεννητριών υπάρχουν πηγές από τις οποίες υδρεύεται η περιοχή, χωρίς παράλληλα να θεωρούνται απαραίτητο τμήμα της μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων οι υδρολογικές και γεωτεχνικές μελέτες.


         Ελέγχονται από το 2011


Τα συγκεκριμένα αιολικά έργα έχουν απασχολήσει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ήδη από το 2011, όταν μετά από καταγγελίες άρχισε να διερευνά την τήρηση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας μεταξύ άλλων και στην περίπτωση της Εύβοιας. Σε προειδοποιητική επιστολή που έστειλε η Διεύθυνση Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο υπουργείο Εξωτερικών το 2014, επί υπουργείας Βενιζέλου, εξηγεί το σκεπτικό με το οποίο παραπέμπει τώρα την Ελλάδα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο, για να στοιχειοθετήσει την κρίση της ΑΕΠΟ που εξέδωσε ο υπουργός Περιβάλλοντος, Γ. Παπακωνσταντίνου, το 2014 ως μη σύννομης. Παρά την προειδοποίηση της Κομισιόν το 2016, το υπουργείο Περιβάλλοντος αντί να ανακαλέσει την ΑΕΠΟ, αποφάσισε με μια τροποποίησή της να δώσει την τελική αδειοδότηση.
Η Κομισιόν επεσήμανε από την αρχή την απουσία στρατηγικής μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων στο συγκεκριμένο έργο, εξηγώντας ότι το θεσμικό πλαίσιο (χωροταξικός σχεδιασμός των ΑΠΕ) αφορά το σύνολο της επικράτειας και επομένως η μελέτη στρατηγικών επιπτώσεων δεν αξιολογεί τις τοπικές συνέπειες των έργων. Αυτός είναι και ο λόγος που η χώρα παραπέμπεται για το σχεδιασμό και την έκδοση αδειών κατασκευής αιολικών πάρκων σε όλη τη χώρα. Εξάλλου, η τμηματική αδειοδότηση των έργων και η υστερόχρονη περιβαλλοντική νομιμοποίηση μάλλον ευνοεί την πραγματοποίηση των επενδύσεων ανεξέλεγκτα, παρά τον βήμα – βήμα έλεγχό τους —η περίπτωση των Σκουριών είναι χαρακτηριστική. Στην περίπτωση της Εύβοιας, η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας δίνει άδεια παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος χωρίς να πρέπει να εκτιμηθούν πρώτα οι επιπτώσεις του έργου. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην περιοχή Καφηρέα της Νότιας Καρυστίας η συχνότητα των ανεμογεννητριών ανά 1.000 στρέμματα ξεπερνάει το 140% της επιτρεπόμενης από τη ΡΑΕ, ενώ η αδειοδότηση των αιολικών πάρκων στις περιοχές του όρους Όχη γίνεται σε υψόμετρο πάνω από τα 800 μέτρα, κατά παράβαση του χωροταξικού σχεδιασμού της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, που το απαγορεύει.


          Υπουργική ασάφεια


Αντίστοιχη απαγόρευση κατασκευής αιολικών πάρκων συνολικά σε περιοχές Natura ενέκρινε ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος Σ. Φάμελλος, πολύ πρόσφατα και στο Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο της Κρήτης, επιλογή για την οποία τον εγκάλεσε η Ελληνική Επιστημονική Ένωση Αιολικής Ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ), που εκπροσωπεί τα συμφέροντα των ηλεκτροπαραγωγών από αιολική ενέργεια, καθώς θίγει τις επιδιωκόμενες επενδύσεις. Η ΕΛΕΤΑΕΝ είχε τη δυνατότητα σε σεμινάριο που διοργάνωσε το υπουργείο Περιβάλλοντος με τίτλο «Καλές πρακτικές για τη διατήρηση και προστασία της βιοποικιλότητας κατά την ανάπτυξη αιολικών πηγών ενέργειας», στις αρχές του μήνα, να εκθέσει τις απόψεις της για το κατά πόσο είναι συμβατή η ανάπτυξη αιολικών πάρκων με την προστασία της βιοποικιλότητας. Η νεοσύστατη «Πανελλήνια Συντονιστική Ομάδα Διαμαρτυρίας για ΒΑΠΕ» φορέων, συλλογικοτήτων και πολιτών κατά των Βιομηχανικών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, από όλα τα μέρη της Ελλάδας, ωστόσο, καταγγέλλει ότι το συγκεκριμένο σεμινάριο δεν έδωσε βήμα σε φορείς των πληττόμενων περιοχών, επιστήμονες και περιφερειακές διοικήσεις, ενώ επισημαίνει την ασυνέπεια του υπουργείου να απαγορεύει τα αιολικά πάρκα στις περιοχές Natura στους περιφερειακούς χωροταξικούς σχεδιασμούς, αναγνωρίζοντας την ασυμβατότητά τους, αλλά να διοργανώνει σεμινάριο με ακριβώς το αντίθετο θέμα.
Ο Σ. Φάμελλος στο συγκεκριμένο σεμινάριο, σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου, αναγνώρισε ότι τα θέματα περιβαλλοντικής αδειοδότησης συχνά προκαλούν εντάσεις, όσον αφορά στα αιολικά πάρκα και τις ανεμογεννήτριες. Συμπλήρωσε ότι η άδεια παραγωγής από τη ΡΑΕ δεν σημαίνει και κατ’ ανάγκη έγκριση περιβαλλοντικών όρων, ενώ χαρακτήρισε πλήρη τα θεσμικά εργαλεία για την περιβαλλοντική αδειοδότηση, υποστηρίζοντας ότι καλύπτουν τις απαιτήσεις της σχετικής ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής νομοθεσίας, αφού απαιτούν ειδική οικολογική αξιολόγηση, συμπεριλαμβανομένης και της ανάλυσης επιπτώσεων συνέργειας.
Ο υπουργός επεσήμανε την ανάγκη επιτάχυνσης της περιβαλοντικής αδειοδότησης, και την ενίσχυση της γνωσιακής βάσης είτε από παρατηρήσεις πεδίου, είτε από έργα εποπτείας, είτε από την ανάλυση επιπτώσεων για αιολικά έργα που ήδη λειτουργούν, ώστε να είναι διαθέσιμα στην κοινωνία, αλλά και την ανάγκη αντίστοιχης ανταπόκρισης και συμμόρφωσης από πλευράς των εταιρειών που υλοποιούν τα έργα.
Κατέληξε, δε, λέγοντας ότι «Δεν είμαστε εδώ για να αντιπαρατεθούμε ή για να υποκαταστήσουμε άλλες διαδικασίες, οι οποίες διεξάγονται σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, ή σε δικαστικές αίθουσες. Υπάρχουν θεσπισμένες διαδικασίες διαβούλευσης, τόσο για μεμονωμένα έργα, όσο και για θέματα ευρύτερου περιφερειακού και εθνικού σχεδιασμού, τις οποίες και δεν πρέπει, ούτε και θέλουμε φυσικά, να υποκαταστήσουμε, διότι αποτελούν απαραίτητο στοιχείο μιας διαφανούς διαδικασίας». Μια εβδομάδα μετά την ολοκλήρωση του σεμιναρίου, αναμένεται η ανάρτηση των παρεμβάσεων και των υλικών του στην ιστοσελίδα του υπουργείου.



Πέτρος Κοντές

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου