Ταξίδια στο Χρόνο: Η ημερομηνία γέννησης του Ιησού, ο στολισμός του δέντρου και οι Πουριτανοί
Αρχικά, οι Χριστιανοί δεν γιόρταζαν τη γέννηση του Ιησού. Από τις πηγές φαίνεται ότι η γέννησή του, μάλλον έγινε το φθινόπωρο και όχι τον χειμώνα. Περίπου τον δεύτερο αιώνα έγινε μια προσπάθεια να οριστεί η πιθανή ημερομηνία γέννησης. Τα πρώτα χρόνια, τα Χριστούγεννα γιορτάζονταν μαζί με τα Θεοφάνια, δηλαδή στις 6 Ιανουαρίου. Από τον 4ο αιώνα, όμως, η γέννηση του Χριστού διαχωρίστηκε από τα Θεοφάνια και γιορτάζεται στις 25 Δεκεμβρίου.
Ο λόγος της αλλαγής ημερομηνίας ήταν να «χτυπηθεί» η μέρα λατρείας του Ανίκητου Ηλίου, που ήταν σημαντική για τους ειδωλολάτρες. Ίδια εποχή εορτάζονταν και τα σατουρνάλια, αφιερωμένα στον Κρόνο και τα γενέθλια του Μίθρα, που τιμούσαν οι Ρωμαίοι στρατιώτες. Για πρώτη φορά, τα Χριστούγεννα εορτάστηκαν στις 25 Δεκεμβρίου, το 354 μ.Χ. Ο εορτασμός εμφανίζεται στο εορτολόγιο της Ρώμης και αργότερα καθιερώθηκε στην Αντιόχεια και στην Κωνσταντινούπολη.
Πολλοί ιστορικοί θεωρούν ότι μάλλον υπολογίστηκε λάθος και η γέννηση του Χριστού, η οποία είναι τέσσερα χρόνια νωρίτερα. Αυτό το αποδέχονται και οι θεολόγοι, καθώς γνωρίζουν ότι η ακριβής ημερομηνία γέννησης είναι ήσσονος σημασίας για τη θρησκεία.
Ο πρώτος στολισμός δέντρου
Το 750 μ.Χ. ήταν ένα έτος ορόσημο. Ο Άγιος Βονιφάτιος αντικατέστησε την παγανιστική λατρεία της βελανιδιάς με το έλατο, το οποίο έγινε και το δέντρο των Χριστουγέννων. Για τον στολισμό των δέντρων χρειάστηκε, όμως, να περάσουν σχεδόν 5 αιώνες. Το πρώτο στολισμένο δέντρο εμφανίστηκε το 1539 και στα κλαδιά του είχε είδη ρουχισμού και άλλα χρήσιμα είδη για τους φτωχούς.
Σύμφωνα με αναφορές, ο πρώτος που στόλισε δέντρο ήταν ο Μαρτίνος Λούθηρος. Αργότερα, ο στολισμός του Χριστουγεννιάτικου δέντρου θα επεκταθεί από τη Γερμανία στην Πολωνία και στη Βρετανία. Το 1816 καταγράφηκε το πρώτο στόλισμα δέντρου στη Βιέννη.
Λίγα χρόνια αργότερα, το 1833, μέσω του Όθωνα και των Βαυαρών, στολίστηκε δέντρο και στην Ελλάδα και στο Ναύπλιο. Οι κάτοικοι σχημάτιζαν τεράστιες ουρές για να θαυμάσουν το νέο έθιμο. Το παράδειγμα του Όθωνα ακολούθησαν οι αυλικοί του και αργότερα τους μιμήθηκαν οι μεγαλοαστοί και οι υπόλοιπες κοινωνικές τάξεις. Έτσι, μπήκε σε όλα τα σαλόνια, φτωχά ή πλούσια. Άλλωστε, από έλατα στην Ελλάδα άλλο τίποτα. Κάτι που, κατά την άποψη των χριστιανών, έδινε την ιδέα της αναγέννησης του κόσμου μέσω του χριστιανισμού, που ήθελε να δώσει μια νέα διάσταση στα πράγματα, ξεπερνώντας τις αρχαίες θρησκείες.
Το θρησκευτικό κίνημα των Πουριτανών
Οι ευσεβείς Πουριτανοί που απέπλευσαν από την Αγγλία το 1630 για να αποικήσουν στον κόλπο της Μασαχουσέτης, έφεραν μαζί τους ένα έθιμο πολύ περίεργο για μια ομάδα πιστών χριστιανών. Την περιφρόνηση τους για τα Χριστούγεννα.
Αντιστρέφοντας τα συνηθισμένα για τις μέρες μας έθιμα, οι Πουριτανοί διατηρούσαν σχολεία και μαγαζιά ανοιχτά, ακόμη και ανήμερα των Χριστουγέννων. Αφού ανέτρεψαν και αποκεφάλισαν τον βασιλιά Κάρολο Α’ το 1647, απαγόρευσαν να γιορτάζεται η γέννηση του Χριστού.
Το Κοινοβούλιο αποφάσισε ότι η 25η Δεκέμβρη θα πρέπει να είναι ημέρα νηστείας και ταπείνωσης για τους Άγγλους που θα έπρεπε να λογοδοτήσουν για τις αμαρτίες τους. Οι Πουριτανοί της Νέας Αγγλίας ακολούθησαν το παράδειγμα των κατοίκων της Παλαιάς και το 1659 το Γενικό Δικαστήριο του Κόλπου της Μασαχουσέτης αναγνώρισε ως αδίκημα τον εορτασμό των Χριστουγέννων, ανακοινώνοντας ότι όποιος παράνομα προσπαθούσε να γλεντήσει εκείνη την ημέρα, θα πλήρωνε χρηματικό πρόστιμο που θα του όριζε το δικαστήριο.
Σύμφωνα με το βιβλίο του Στέφεν Νίσενμπαουμ, «Η μάχη των Χριστουγέννων», ο λόγος που οι Πουριτανοί δεν συμφωνούσαν με την ιδέα του εορτασμού ήταν καθαρά θρησκευτικός. Υποστήριζαν ότι με βάση την αυστηρή ερμηνεία της Βίβλου, δεν υπήρχε πουθενά γραμμένο ότι αυτή η μέρα θα έπρεπε να γιορτάζεται με τόσο «θόρυβο». Υπήρχε μια μερίδα των Πουριτανών που θεωρούσε τα Χριστούγεννα καθαρά ειδωλολατρική γιορτή.
Υποστήριζαν ότι μέχρι τον 4ο αιώνα μ.Χ. η εκκλησία στη Ρώμη γιόρταζε με παγανιστικές τελετές τη γέννηση του Χριστού, όπως ήταν τα «Saturnalia», που ήταν προς τιμή του Κρόνου και ήταν μια αρχαία ρωμαϊκή γιορτή, κατά την οποία το ποτό και το ασταμάτητο γλέντι συνόδευαν το χειμερινό ηλιοστάσιο. Σύμφωνα με το βιβλίο του Νίσενμπάουμ, οι Πουριτανοί θεωρούσαν ότι οι άνδρες ατίμαζαν τον Χριστό μέσα από το ποτό και το γλέντι.
Ήταν μια άποψη που διέδωσε ο κληρικός Χιού Λάτιμερ. Όπως έλεγε τα Χριστούγεννα θα έπρεπε να είναι μια ήσυχη νύχτα, όλα τα υπόλοιπα τα θεωρούσε δικαιολογίες για άσκοπο γλέντι και ατίμωση του Κυρίου, με τυχερά παιχνίδια στα ζάρια και τα χαρτιά, ωθώντας τον κόσμο σε έκφυλες συμπεριφορές. Άντρες ντυμένοι ως γυναίκες και το αντίστροφο πήγαιναν στα σπίτια ζητώντας χρήματα ή φαγητό σε αντάλλαγμα για τα χριστουγεννιάτικα κάλαντα.
«Πίστευαν ότι είχαν το δικαίωμα να εισβάλουν στα σπίτια ζητώντας υψηλής ποιότητας φαγητό ή κρασί, υπήρχαν περιπτώσεις που όσοι δεν άνοιγαν το σπίτι τους το έβλεπαν να γίνεται άνω κάτω από τους εισβολείς», υποστηρίζει ο Νίσενμπάουμ. Παρά το γεγονός ότι ο εορτασμός πέρασε στην ιδιωτική ζωή των πιστών που το γλεντούσαν στα σπίτια τους και σε πόλεις μακριά από το κέντρο της πουριτανικής εξουσίας, έπρεπε να περάσουν πολλά χρόνια για να αποδεχθούν οι πουριτανοί, απρόθυμα βέβαια, τη νομιμοποίηση του εθίμου.
Το 1681, υπό την ηγεμονία του Καρόλου Β”, αναγκάστηκαν να δεχτούν και να υποχωρήσουν. Η εχθρότητα όμως ως προς τον χαρακτήρα της γιορτής παρέμεινε για πολλά ακόμα χρόνια. Όταν ο Σερ Έντμουντ Άντρος παρακολούθησε τις χριστουγεννιάτικες εκδηλώσεις το 1686, ψάλλοντας θρησκευτικούς ύμνους ήταν περικυκλωμένος από άντρες της ασφάλειάς του γιατί φοβόταν τις βίαιες αντιδράσεις. Έως το 1800, οι επιχειρήσεις και τα σχολεία στη Μασαχουσέτη παρέμεναν ανοιχτά στις 25 Δεκεμβρίου, ενώ πολλές εκκλησίες παρέμεναν κλειστές.
Όλα αυτά έως το 1856, οπότε τα Χριστούγεννα μαζί με τα γενέθλια της Ουάσινγκτον έγιναν επίσημες δημόσιες αργίες και για την Μασαχουσέτη. *Η αρχική φωτογραφία αποτελεί έργο του Howard Pyle, από το 1883 και παρουσιάζει τον Πουριτανό κυβερνήτη να διακόπτει τον χριστουγεννιάτικο εορτασμό. ...
πηγή left.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου