Μικρό απόσπασμα της ιστορίας της Πάρου στην κατοχή.

          ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΠΑΡΙΑΝΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ 
     
                                 Ιστορία (1)
                                 Κορμοράνοι και φασισμός



Του Χρίστου Γεωργούση

Στην Αλυκή σε παραλιακό σπίτι μια μικρή μαρμάρινη πλάκα εντοιχισμένη δίνει την πληροφορία ότι ο ψαράς Στέφανος Ραγκούσης επιστρέφοντας με τη βάρκα του δεν άκουσε το «αλτ» των Ιταλών, κι αυτοί θεώρησαν καλό σε ένα ήσυχο χωριουδάκι, μακριά απ’ τα φοβερά του πολέμου, να σηκώσουν το όπλο και να τον σκοτώσουν. Υπήρξε η μέριμνα αυτή της αναμνηστικής πλάκας στην περίπτωση αυτή, αλλά τους πολλούς αθώους τους έφαγε το σκοτάδι.

Είχαμε και στην Πάρο νεκρούς από πείνα και από άλλες «δευτερεύουσες» ιστορίες εκτός απ’ τα γεγονότα της βάσης υποβρυχίων Αντιπάρου και το σαμποτάζ του αεροδρομίου στη Μάρπησσα (Νικόλας Στέλλας). Η μάνα μου κάποια ώρα μου είπε την ιστορία μιας κοπέλας στις Λεύκες. Έμεινε έγκυος από Ιταλό και πήγε στο διπλανό πηγάδι του κήπου μας, έπεσε μέσα και πνίγηκε. Σε ποιον να το πει που επικρατούσαν κι επικρατούν ακόμα σε χωριά της Ελλάδας ταλιμπανικές ιδέες; Απίστευτο είναι που καταδιώχτηκε με κάθε τρόπο η μητρότητα κι εδώ η Ήρα και η Εστία σιώπησαν. Το γεγονός έμεινε κρυφό, αλλά σκεφτείτε το δράμα της άγνωστης κοπέλας και άλλα παρόμοια. Ποιος να βοηθήσει σε τέτοιες ώρες και την έσχατη λύση έδωσε το πηγάδι! 
Πάντα τα ίδια και τα ίδια έχουμε με την επέτειο, πανηγυρικοί, παρελάσεις, δοξαστικά, τύμπανα, φλυαρίες και έτσι μας διαφεύγει η αληθινή ιστορία, ένα σύνολο ιστοριών που δεν βγάζουν όλες περηφάνεια και αισιοδοξία. Είχαμε και στην Πάρο συνεργάτες των κατακτητών και μαυραγορίτες και κακούς ανθρώπους, δεν ήταν όλα ρόδινα και η ιστορία δεν είναι μόνο για να φουσκώνουμε σαν τους διάνους. Τα γεγονότα της βάσης της Αντιπάρου έμειναν στο σκοτάδι και άρχισαν να βγαίνουν στο φως με την «Παριανή Γνώμη (1975) και τον «Αρχίλοχο». Μέχρι τότε όλα τα ‘σκιαζε η φοβέρα, οι νέοι δράκοι μετά τους Γερμανούς και τους Ιταλούς, οι νικητές του Εμφυλίου με τον Παρθενώνα της Μακρονήσου και οι αμέσως διάδοχοι με τον Παρθενώνα της Γυάρου. Προσπαθήσαμε στο σχολείο πολλά χρόνια τώρα να έχουμε κάθε χρονιά και κάτι καινούριο, φωνάξαμε ανθρώπους, προβάλαμε ταινίες και μαζί τον «αληθινό φασισμό» του Μιχαήλ Ρομ. Η συνήθεια όμως φέρνει ιώσεις μούχλας και σκουριάς και οι πολιτικοί δυστυχώς δεν φέρνουν καμιά αλλαγή στα μέχρι τώρα δεδομένα. Ποτέ στις εκδρομές που κάναμε δεν πήγαμε μέχρι το βουλιαγμένο πλοίο στο λιμάνι και να μας πουν οι δάσκαλοι για τις βόμβες των Άγγλων. 
                                     

Στις 30-7-1943 τέσσερα αγγλικά αεροπλάνα βομβάρδισαν το λιμάνι της Παροικιάς και σκοτώθηκαν στο καΐκι τους ο πλοιοκτήτης Κωνσταντίνος Αργουζής και ο μηχανικός του πλοίου Χαρίλαος Τεμπονέρας. 
Στις 14-9-1943: Δυο Γερμανικά πλοία καταπλέουν στο λιμάνι της Πάρου, ένα πολεμικό και ένα μεγάλο φορτηγό. Οκτώ αγγλικά αεροπλάνα επιτίθενται με ρουκέτες και μυδραλιοβόλα. Το πολεμικό αρπάζει φωτιά, γίνονται εκρήξεις και βυθίζεται. Δεύτερη επιδρομή γίνεται το απόγευμα. Το εμπορικό βυθίζεται και μένει ακόμα μέρος του σκελετού του στην ακτή της Δευτέρας Παρουσίας μετά τα Λιβάδια. Ο σκελετός του βυθισμένου πλοίου της φωτογραφίας που έχει γίνει φωλιά κορμοράνων είναι από αυτόν τον βομβαρδισμό. Σκοτώθηκαν πολλοί Γερμανοί που ήταν στα πλοία και από τις εκρήξεις και τις πυρκαγιές διαμελίστηκαν και αποτεφρώθηκαν. Την άλλη μέρα στην Παροικιά έγινε η κηδεία δύο εξ’ αυτών που κατάφεραν να περισυλλέξουν .
Στις 14-1-1944 νέος βομβαρδισμός στο λιμάνι της Παροικιάς είχε σαν αποτέλεσμα μια βόμβα να τρυπήσει το γωνιακό κελί της Εκατονταπυλιανής που ήταν αίθουσα Δημοτικού Σχολείου και να σκοτωθεί η δασκάλα Ειρήνη Κονδύλη και οι μαθητές της Φραγκίσκα Τσαντάνη και Θανάσης Φωκιανός. 
«Μοίρα των αθώων είσαι η δική μου μοίρα» γράφει ο Ελύτης στο «Άξιον Εστί»
Χρωστούμε χάρη στον Παναγιώτη Πατέλλη που διέσωσε τα γεγονότα αυτά στο βιβλίο του.